Bugün sizlerle, üzerinde düşünmenize vesile olmak istediğim ayet, Bakara suresi 284. ayet olacak. Bu ayette geçen bazı kelimelere, öyle farklı anlamlar veriliyor ki, adeta Allah’ın adaletine tamamen ters düşüyor. Önce ayeti yazalım, daha sonra birlikte düşünelim.

Bakara 284: Göklerdeki her şey, yerdeki her şey Allah’ındır. İÇİNİZDEKİNİ AÇIĞA VURSANIZ DA, GİZLESENİZ DE ALLAH SİZİ, ONUNLA SORGUYA ÇEKER DE DİLEDİĞİNİ BAĞIŞLAR, DİLEDİĞİNE AZAP EDER. Allah’ın gücü her şeye hakkıyla yeter. (Diyanet meali)

Allah çok dikkat çekici bir uyarıda bulunuyor ve bakın ne diyor. İçinizden geçirdiklerinizi ister gizleyin, ister açıkça söyleyin. Gizleyip saklasanız da, onu Allah bilir ve gizledikleriniz konusunda, ALLAH SİZİ SORGUYA ÇEKER. Bakın bu cümle, bir ikaz uyarı cümlesidir hüküm değil. Sizce bu ayette Allah, aklınızdan geçirdiğiniz kötü şeylerden dolayı, sizi cezalandırırım mı diyor? Bunu düşünmek Kur’an’ın onlarca ayetine ters düşer ve Allah’ın adaletine de zaten uygun olmaz. Çünkü bunu söyleyenler var. Aklımızdan kötü şeyler geçirdiğimizde, bu ayete göre günaha girmiş oluyoruz ve bunun Allah katında cezası vardır diye anlatılıyor topluma.

Bazı arkadaşlarımız, sende tefsir yapıyorsun ayetleri diyorlar. Asla tefsir yapmıyorum, çünkü tefsir okunduğunda anlaşılmayan, açık olmayan konularda yapılır. Kur’an’ın sorumlu olduğumuz ayetlerin Allah, muhkem yani apaçık anlaşılan bir şekilde olduğunu söylüyor. Benim yaptığım bir ayeti Kur’an’ın diğer ayetlerinden faydalanarak, üzerinde düşünerek anlamaya çalışmaktır o kadar. Gelin ayeti Kur’an bütünlüğünde, birlikte anlamaya çalışalım. Önce Allah bu sözleri ne maksatla söylediğini anlayabilmemiz için, öncesindeki iki ayete bakalım. Çünkü bir ayeti doğru anlamak istiyorsak, onun öncesi ve sonrasındaki ayetlerle birlikte anlamaya çalışmalıyız ki, yanlış anlamayalım, kendimizce fikirler yürütmeyelim. Bahse konu ayetin öncesinde Allah, birbirinizden borç alırken mutlaka aranızda bir kişi tarafından yazsın kayda geçirsin, yazan kişi bu konuda titiz davransın diyerek, ticaret ve insanların aralarındaki alış veriş konusu hakkında açıklama yapıyor ikazda bulunuyor. Devamında da bahsettiğimiz konuda Allah uyarıyor ve sakın bu alış verişinizde niyetinizi bozmayın, aklınızdan kötü şeyler geçirmeyin her şeyi izliyorum diyor. Demek ki ayetteki uyarı, insanlar arası ilişkilerde borç alış verişi hakkında. Bakara suresi 284. Ayeti doğru anlayabilmek istiyorsak, Bakara suresi 225. Ayet ile birlikte düşünmeliyiz, bakın Rabbimiz bu ayetinde ne diyor.

“ALLAH, DÜŞÜNMEDEN YAPTIĞINIZ YEMİNLERDEN DOLAYI SİZİ SORUMLU TUTMAZ. FAKAT KALPLERİNİZİN ALDIĞI TAVIRDAN SORUMLU TUTACAKTIR. AMA ALLAH TARİFSİZ BAĞIŞLAYANDIR, CEZALANDIRMADAN ÖNCE FIRSAT TANIYANDIR.” ( Bakara 225)

Demek ki Kur’an kendisini açıklayan, eşi benzeri olmayan bir rehbermiş. Onun tefsire asla ihtiyacı yoktur. Çünkü Allah’ın adaleti gereği, açıklamadığı izah etmediği hiçbir bilgiden sorumlu tutmaz. Tabi bu düşünen aklını kullanan kulları için çok kolaydır. Birilerine sorgusuz tabi olanlara zor gelir. Bakın ayette Allah, kalplerinizin aldığı tavırdan bahsediyor yani bizzat yapılan hayata geçirilenden. Onun için Allah, bizlerin ayetler üzerinde düşünmemizi, aklımızı özellikle kullanmamızı istiyor ki, imanımızdan emin olalım, iman kalplerimize yerleşebilsin. Allah bizleri bu dünyada imtihan ettiğini söylüyor ve sizlere öyle bir kitap gönderiyorum ki diyor, YEMİN OLSUN Kİ SİZLER İÇİN KOLAYLAŞTIRDIM. Diğer ayetlerinde ise, yarattığı kullarının özelliklerinden bahsederken, Enbiya 37. ayetinde, İNSAN ÇOK ACELECİ, TEZ CANLI TABİATINDA YARATILMIŞTIR DİYEDE AÇIKLAMA YAPIYOR. Ayrıca bakın bizler hakkında nasıl bir bilgi verir.

Nisa 28: ALLAH, DİN HUSUSUNDAKİ AĞIR TEKLİFLERİ SİZDEN HAFİFLETMEK İSTİYOR. ÇÜNKÜ İNSAN SABIR VE TAHAMMÜL BAKIMINDAN ZAYIF YARATILMIŞTIR. (Elmalı Hamdi meali)

Bu kadar açık ayetleri gördükten sonra, sizce Allah nefsimize, sinirlerimize yenilip herhangi bir kişi hakkında hayata geçirmeden, hiç kimseye bizzat hiçbir söz söylemeden, zarar vermeden, aklımızdan geçirdiğimiz kötü düşüncelerden dolayı ALLAH, sorumlu tutar ve cezalandırır mı bizleri? Bunu söylemek Yüce Rabbimizin adaletini hiç tanımamakla aynıdır. Allah ne diyordu hatırlayalım. “KİM BİR KÖTÜLÜK YAPARSA, ANCAK ONUN KADAR CEZA GÖRÜR. (Mümin 40)

Rabbimiz bu sözleriyle her konuda bizlerin dikkatini çekiyor, uyarıyor ve diyor ki, BEN SİZİN İÇİNİZDEN GEÇİRDİKLERİNİZİDE BİLİRİM, ONA GÖRE DAVRANIN. Bu uyarıyı yapmaktan maksat kendinize gelin, doğru dürüst davranın sinirlerinize, nefsinize hâkim olun ve kafanızda kötü şeyler planlamayın, çünkü o planların daha sonra esiri olursunuz. Şeytanın ve şeytanlaşmış insanların vesvesesinin etkisinde kalırsınız ve o düşünceleri hayata geçirebilirsiniz. İşte Allah bu sözlerle, kafamızdaki kötü şeyleri düşünmeyi engellemeye çalışıyor. ALLAH İÇİNİZDEN GEÇİRDİĞİNİZ KÖTÜ ŞEYLER HAKKIN DA, SİZİ SORGUYA ÇEKER DİYOR, AMA SONUCUNA YANİ DÜŞÜNDÜKLERİMİZİ YAPIP YAPMADIKLARINIZA GÖRE, YA AFFEDER YA DA CEZALANDIRIR DİYOR.

İnfıtar 5. ayetinde, çok dikkat çekici bir bilgi vardır. Gerçi bu ayet çok geniş anlamlıdır, ama konumuzla da ilgili olduğunu düşünüyorum, bakın ne diyor. “İNSANOĞLU, NE YAPTIĞINI VE NE YAPMADIĞINI GÖRÜR.” Demek ki mahşer günü, hesabın görüldüğü o çetin gün, yaptıklarımız ve yapmadıklarımız önümüze gelecekmiş. Buradan şunu anlayabiliriz. BİZLER YAPMAMIZ GEREKİRKEN YAPMADIKLARIMIZDAN, YAPMAMAMIZ GEREKİRKEN YAPTIKLARIMIZDAN SORUMLUYUZ, DÜŞÜNDÜKLERİMİZDEN DEĞİL.

Peki, sorguya çekme sözünün anlamı ne olabilir? Çünkü dikkat ederseniz cezalandırırım demiyor, sorguya çeker diyor. Allah bu sözüyle kullarına şunu anlatıyor. Ey kullarım, aklınıza kötü şeyler getirmeyin, kötü şeyler şeytanın ve şeytanlaşmış insanın istediği düşüncelerdir. Nefsinize yenilip, iradenize hâkim olamayıp, aklınızdan geçirdiğiniz o kötü şeyleri yapmanıza, şeytan yardımcı olabilir. Çünkü ayetin sonunda ne diyor? Allah dilediğini bağışlar, dilediğini cezalandırır. Yani buradan da şunu anlamalıyız, aklından geçirdiğin kötü şeyleri söyleyip bizzat yapıp hayata geçirirsen, bunun karşılığını mutlaka bulursun.

Peki, bu sözleri neye göre söylüyorsun diye sorarsanız bana, daha önce örneğini verdiğim ayetler üzerinde düşündüğümde, bu sonuçlar çıkıyor. Bu örnekleri elbette çoğaltabiliriz.  Önce şunu unutmayalım, Allah hayata geçirmediğimiz, düşüncede kalmış, ama gerçekleşmemiş davranışlarımızdan dolayı, bizleri asla cezalandırmayacağını, ne yaptıysak kısasa kısas ceza vereceğini, açıkça bildirir bizlere. Bu dünyada da adalet sistemi, öyle değil midir zaten. Hayata geçirilmemiş bir davranıştan, hesap sorulmaz, ceza verilmez. SUÇ BİR FİİL İŞLENMEDİĞİ, DÜŞÜNCEDE KALDIĞI SÜRECE SUÇ SAYILMAZ. Lütfen Allah’ın adaletini doğru anlayalım, Yaradan’a büyük saygısızlık yapmış oluruz. Şunu da lütfen unutmayalım, Allah birçok kez yemin ederek bu dini sizler için kolaylaştırdım diyor. Rabbimiz Araf suresi 200. ayetinde bakın ne diyor.

Araf 200: EĞER ŞEYTANDAN BİR KIŞKIRTMA SENİ DÜRTERSE, HEMEN ALLAH’A SIĞIN. Şüphesiz O, hakkıyla işitendir, hakkıyla bilendir. (Diyanet meali)

Bakın ayet, çok güzel bir açıklama yapıyor bu konuda. Eğer aklından kötü şeyler geçiyor ve seni kötülük yapmaya zorluyorsa, bu şeytanın ve şeytanlaşmış insanların sana verdiği vesvese iledir diyor. Bu kötü düşüncelerden sıyrıl, sakın bu düşüncelerini hayata geçirme, Allah’ı hatırla ve Ona sığın, seni bu kötü düşüncelerden arındıracaktır diyor. SÜREKLİ KÖTÜ DÜŞÜNEN VE BU KÖTÜLÜKLERDEN KENDİSİNİ KORUYAMAYAN, SAKINAMAYAN BİR İNSAN, YAŞAMINDA DA BU DÜŞÜNCELERİ HAYATINA GEÇİRİR. ALLAH BİZLERİ BİZZAT YAPTIKLARIMIZDAN HESABA ÇEKECEĞİNİ BİLDİRİYOR. Böyle insanlar, Allah’ın gazabından kurtulamayacaklardır diyor. Bu konuyu Kur’an’ın diğer ayetlerinden anlamaya devam edelim.

Nisa 123: İş, ne sizin kuruntularınızla, ne de kitap ehlinin kuruntularıyla olur. KÖTÜLÜK YAPAN, ONUNLA CEZALANDIRILIR ve kendisine Allah'tan başka ne dost ne de yardımcı bulur. (Bayraktar Bayraklı meali)

Maide 98: İyi biliniz ki, ALLAH'IN CEZASI ÇETİNDİR. ALLAH AFFEDİCİDİR; MERHAMET EDİCİDİR. (Bayraktar Bayraklı meali)

İbrahim 51: Allah herkese KAZANDIĞININ KARŞILIĞINI VERMEK İÇİN, ONLARI DİRİLTECEKTİR. Şüphesiz Allah, hesabı çabuk görendir.  (Bayraktar Bayraklı meali)

Neml 90: KÖTÜLÜK YAPANLAR, YÜZÜSTÜ ATEŞE ATILIRLAR. “YAPTIKLARINIZDAN BAŞKA BİR ŞEYLE Mİ CEZALANDIRILIYORSUNUZ?” denir.(Bayraktar Bayraklı meali)

Saffat 39: SİZE, SADECE YAPTIKLARINIZIN KARŞILIĞI VERİLECEKTİR. (Bayraktar Bayraklı meali)

Enam 160: Kim Allah'ın huzuruna bir güzellik getirirse ona, getirdiğinin on katı vardır. KİM DE KÖTÜLÜK GETİRİRSE, O SADECE GETİRDİĞİNİN DENGİ İLE CEZALANDIRILIR. Onlar haksızlığa uğratılmazlar. (Bayraktar Bayraklı meali)

Bu ayetlerden de anlıyoruz ki, Allah çok merhametli ve adaletlidir. Asla bizlerin nefsinin etkisiyle düşündüklerimizden, ama hayata geçirmediklerimizden dolayı cezalandırmaz. ÇÜNKÜ BU İMTİHAN OLMANIN ANLAYIŞINA, KURALLARINA ADALETİNE AYKIRIDIR. Allah bizleri birçok ayetinde düşünmeye davet eder ama düşünmenin, aklımızı kullanmanın sonucunda, YAPTIKLARIMIZDAN BİZLERİ SORUMLU TUTAR.   

Rabbimiz, yemin olsun ki bu kitabı, bu dini sizler için kolaylaştırdık diyorsa birçok kez, lütfen Allah’ın kolaylaştırdığı dini ve onun kurallarını kendi nefsimizde zorlaştırmayalım, Allah’ın ayetlerini yine Kur’an’ın verdiği diğer bilgiler ışığında anlamaya çalışalım. Böyle yapmaz da, dine ilaveler yaparak birilerinin sözleriyle İslam’ı anlamaya çalışırsak, kendimizi kandırmış olacağımız gibi, Allah’ın dinini de yanlış anlatmış, yanlış yaşamış oluruz.

Dilerim Allah’ın ayetlerini doğru anlayan, onu hayatına geçiren, nefsinin ve duygularının etkisiyle aklına kötü şeyler geldiğinde, onlardan Allah’a sığınarak korunan, kurtulan şeytanlaşmış insanların vesvesesine uymadan yaşayan, Allah’ın azınlık mutlu Salih kullarından oluruz.

Saygılarımla

Haluk GÜMÜŞTABAK

https://kuranadavet1.wordpress.com/

https://twitter.com/KURANA_DAVET

http://www.hakyolkuran.com/

https://www.facebook.com/Kuranadavet1/

https://hakyolkuran1.blogspot.com/