BAZI AYETLERİN BAŞINDA GEÇEN, ELİF, LAM, MİM, RA HARFLERİ NE ANLAMA GELİYOR OLABİLİR?
Bazı Kur’an ayetlerinin başında geçen harfler vardır elif, lam, mim, ra, sad gibi. Dikkatinizi çekmiştir, acaba bu harfler ne anlama geliyor olabilir. Bu konuda bir araştırma yaptıysanız eğer, mutlaka kafanız biraz da olsa karışmıştır. Bu konu hakkında sizleri düşünmeye davet etmeden önce, bazı konular hakkında hatırlatmalar yapmak istiyorum. Kur’an'da özellikle ayetlerin başında geçen bu harflerin, mutlaka bir amacının olduğunu bilmeliyiz. BİZLER GÜNÜMÜZDE BU HARFLERDEN BİR ANLAM ÇIKARTAMIYOR, OKUDUĞUMUZDA ANLAYAMIYORSAK, ŞUNU BİLMELİYİZ Kİ BU HARFLER BİZLERE BİR HÜKÜM, EMİR BİLDİRMİYOR DEMEKTİR. BİZLERİ BAĞLAYICI BİR HÜKÜM VERMİŞ OLSAYDI, MUTLAKA ANLAYACAĞIMIZ BİR ŞEKİLDE YAZILIRDI.
Gelelim konumuza. Kur’an da Allah, ayetleri bildiğiniz gibi ikiye ayırır. Muhkem ve müteşabih ayetler. Muhkem ayetlerin dinin anası, temeli özü olduğundan bahseder, yani bizlerin sorumlu olduğu ayetlerdir. Bunlarda açık ve anlaşılır bir şekilde Kur’an'da geçer. Müteşabih ayetlerin ise, zamanla anlamlarının ilimle ortaya çıkacağını anlatır Kur’an bizlere. Allah Kur’an'da bizlerin sorumlu olduğu MUHKEM ayetleri de açıkladığını, nice örneklerle bizlere izah ettiğini söyler. Bu durumda bu harflerin, mutlaka bir amacı olması gerekir.
Bu konuyu araştırdığınızda bir kısım alimlerin, bu harflerin manalarını yalnız Allah'ın bileceğini söylediğini iddia etmişler. Yalnız Allah'ın bileceği bir bilginin, Kur’an'da geçmesi mümkün değildir. Bir kısmı, harflerin alfabedeki sıralarına bakarak, Kur’an'da bu sıraya denk gelen ayetin anlamını vermişlerdir, bu harflere. Bu harflerin, bazı kelimelerin baş harfleri olduğunu söyleyerek, bazı cümleler ortaya çıkarmışlar, işte bu harflerin anlamı budur, şeklinde izahlara da rastlarsınız. Bir kısım düşüncede, bu harflerin karşılığı sayılardır diyerek, ebcet hesabıyla bu harflerin sayılara karşılık geldiğini, 19 sistemiyle bunun açıklanabileceği söylenir. Bu harflerin muhkem değil, MÜTEŞABİH olduğunu anlatırlar. İsterseniz Kur’an'dan bu harflerin geçtiği ayetlerden, bazı örnekler verelim konuyu daha iyi anlamak için, daha sonra üzerinde birlikte düşünelim.
Bakara 1–2: Elif Lâm Mîm. Bu, KENDİSİNDE ŞÜPHE OLMAYAN KİTAPTIR. Allah’a karşı gelmekten sakınanlar için yol göstericidir. (Diyanet meali)
Ali İmran 1–2: Elif Lâm Mîm. ALLAH, KENDİSİNDEN BAŞKA HİÇBİR İLÂH BULUNMAYANDIR. Diridir, kayyumdur. (Diyanet meali)
Araf 1–2: Elif Lâm Mîm Sâd. BU, SANA, KENDİSİYLE (İNSANLARI) UYARMAN İÇİN VE MÜ’MİNLERE ÖĞÜT OLARAK İNDİRİLMİŞ BİR KİTAPTIR. Artık ondan dolayı göğsünde bir sıkıntı olmasın. (Diyanet meali)
Ankebut 1–2: Elif Lâm Mîm. İnsanlar, “İNANDIK” DEMEKLE İMTİHAN EDİLMEDEN BIRAKILACAKLARINI MI ZANNEDERLER. Diyanet meali)
Lokman 1–2–3: Elif. Lâm. Mîm. BUNLAR, HİKMET DOLU KİTAB’IN; İYİLİK YAPANLARA BİR HİDAYET VE RAHMET OLARAK İNDİRİLMİŞ ÂYETLERİDİR.
Secde 1–2: Elif Lâm Mîm. KENDİSİNDE HİÇBİR ŞÜPHE BULUNMAYAN BU KİTAB’IN İNDİRİLİŞİ, âlemlerin Rabbi tarafındandır. (Diyanet meali)
Hud 1: Elif, lâm, râ. BU, HİKMET SAHİBİ VE HER ŞEYDEN HABERDAR OLAN ALLAH TARAFINDAN ÂYETLERİ ÖNCE SAĞLAM KILINMIŞ, SONRA DA DETAYLANDIRILIP AÇIKLANMIŞ BİR KİTAPTIR. (Bayraktar Bayraklı)
Ayetlere dikkat ettiyseniz, bu harfler ayetlerin başında yer alıyor, ayetin ortasında ya da sonunda değil. Devamında da bahsettiği konuların tamamı, bizler için çok ama çok önemli ve bu harflerin bahsedilen konulara dikkatimizi çekmek adına kullanıldığı izlenimini veriyor. DİKKATİNİZİ ÇEKMİŞTİR, AYETİN BAŞINDA BELİRTİLEN HARFLERLE, DAHA SONRA AÇIKLANAN KONUNUN, HİÇBİR BAĞLANTISINI BİZLER GÖREMİYORUZ. YANİ DEVAMI NİTELİĞİNDE DEĞİL. Dikkat ederseniz, Allah bizlerin sorumlu olduğu Kur’an'dan bahsediyor ve sakın Kur’an'dan şüpheniz olmasın. Allah'tan başka ilah yoktur. Kur’an sizlere öğüt almanız için indirilmiştir. İnandık demekle kurtulamazsınız, size indirdiğim kitaptan hesaba çekileceksiniz. Sizlere indirdiğimiz Kur’an'ın ayetleri detaylandırılmış ve açıklanmıştır diyerek, bizlerin uyması gereken çok önemli konularda dikkatimiz çekiliyor. Dikkat ederseniz bu ayetlerin başında da, bahsettiğimiz harfler var. SİZCE BU HARFLERİN ANLAMLARI, AYETLERİ TEBLİĞ ALAN İLK MÜSLÜMANLAR TARAFINDAN NE ANLAMA GELDİĞİ, ANLAŞILMAMIŞ OLABİLİR Mİ? BU MÜMKÜN DEĞİL. İlginç olan bu hardflerle ilgili hiç bir rivayet hadis bile bulamazsınız. Çünkü o günkü topluma Allah'ın Resulü bu ayetleri tebliğ ederken, Resule bu harfler ne anlam geliyor diye sormamışlar bile. DEMEK Kİ O GÜNKÜ TOPLUMDA, BU HARFLERİN ANLAMI BİLİNİYOR MUŞ. Günümüzde bizler bu ayetleri anlamaya çalışırken, bu harflerin ne anlama geldiğini anlayamamış olmamız, bizleri ne derece etkiliyor?
Önce şunu söylemek isterim. Bu harflerin, müteşabih bir kelime olması mümkün değil. Ayrıca bu harflerin, rakamlara tekâmül etmesi de mantıklı görülmüyor. Çok önemli bir konudan bahsedilirken, neden şifreli rakamlar yazılsın? Bu okuyanın kafasını karıştırır. Kur’an kafa karıştırmak için değil, karışan kafaları açmak için indirilmiştir. AYETTE MÜTEŞABİH OLARAK ANLATIMA BAŞLANIP, ÇOK ÖNEMLİ KONULARI MUHKEM BİR ŞEKİLDE ANLATMAK MÜMKÜN DEĞİLDİR. BÖYLE YAPMAK, ANLATILMAK İSTENİLEN KONUNUN BÜTÜNLÜĞÜNÜ BOZAR, ANLAŞILMASINI ZORLAŞTIRIR.
Peki, bu durumda bahsettiğimiz harfler ne anlama geliyor olabilir? ÖYLE BİR ANLAMI OLMALI Kİ, BUGÜN BU HARFLERİN ANLAMINI BİLMEMEMİZ, BİZLERİN AYETİN NE ANLAMA GELDİĞİNİ, ANLAMAMIZDA ETKİLİ OLMASIN. Çünkü günümüzde bizler hala, bu harfler üzerinde tartışıyor ve ne anlama geldiği konusunda, bir türlü anlaşamıyoruz. Eğer bu harflerin anlamını, bilmiyor olmamız ayetin ne anlattığını anlamamızı engelliyor olsaydı, asla Allah bizleri bu ayetlerden sorumlu tutmazdı. AMA BU HARFLERDEN SONRA ÖYLE ŞEYLER ANLATILIYOR Kİ AYETLERDE, NEREDEYSE KUR’AN'IN BİR ÖZETİNİ TEŞKİL EDİYOR. HATTA KUR’AN'IN ANA FİKRİNİ OLUŞTURUYOR.
Tekrar hatırlatmak istiyorum. Bu harflerin ne anlama geldiği konusunda, herkes bir şeyler söylüyor. Allah ayetler üzerinde, düşün ey kulum diyorsa, ben Allah'ın bu emrini yerine getiriyor ve düşüncelerimi sizlerle paylaşıyorum. SÖYLEYECEKLERİM BENİM DÜŞÜNCELERİMDİR, YANLIŞTA OLABİLİR VE YALNIZ BENİ BAĞLAR. Tekrar söylemek isterim, bu harflerin ne anlama geldiği hakkında, o günkü toplumdan günümüze ulaşmış kayda değer hiç bilgi, kayıt yok. Demek ki bu harfler, ayet tebliğ edilirken o günkü toplum tarafından, ne anlama geldiği anlaşılıyormuş ki, hiç kimseden de bir ses çıkmamış. Peki, bizler neden anlamıyoruz? ÇÜNKÜ BU HARFLERİN KARŞILIĞI, O GÜNKÜ TOPLUMUN KÜLTÜRÜNDE ANLATILAN KONUYA DİKKAT ÇEKMEK ADINA BİR HİTAP ŞEKLİ, UYARI, İKAZ ANLAMLARINA GELİYOR OLMALI Kİ, TOPLUM TARAFINDAN HERHANGİ BİR SORU, YA DA İTİRAZ OLMAMIŞ. ALLAH ÇOK ÖNEMLİ KONUDA ÖZELLİKLE ARAPLARIN YAPTIĞI BU YANLIŞ KONULARDA ÖNCE DİKKATLERİNİ ÇEKİLİYOR, DAHA SONRADA RABBİMİZ, ÇOK ÖNEMLİ KONUDAKİ TEBLİĞİNİ YAPIYOR.
Kur’an'ın ilk muhatabının, Araplar olduğunu unutmayalım lütfen. Onların anlayacağı dilden hitap etmesi de kaçınılmazdır. Yoldan sapmış, dikkatleri çekilecek ilk muhatapların kendi kültürlerince uyarılmasında, daha etkili bir lisan, hitap kullanılması çok normal değil mi sizce? Tekrar hatırlatmak isterim, bu harflerin, ne anlama geldiğini söylemiyorum, ama bu harflerin ikaz, anlatılmak istenen konuya dikkat çekilmesi adına, o günkü topluma söylenmiş olması, büyük muhtemeldir diyorum. BU HARFLERİN GÜNÜMÜZDE, NE ANLAMA GELDİĞİ TERCÜME EDİLEMEMESİNİN NEDENİ, YALNIZ O DÖNEMİN ARAP KÜLTÜRÜNDE BİLİNEN UYARI, İKAZ, DİKKAT ÇEKMEK GİBİ ANLAMININ OLABİLECEĞİ, GÖZ ARDI EDİLMEMELİDİR. DİKKATİNİZİ ÇEKMEK İSTERİM, BU HARFLERİN ANLAMINI, RİVAYETLERİN ETKİSİNDE KALAN, KÜLTÜRLERİNDEN, GELENEKLERİNDEN KOPUK YAŞAYAN, ARAPLAR DAHİ BİLMİYOR, HALA TARTIŞIYORLAR.
Şimdide bu konuyu, günümüze adapte ederek düşünelim. Bu harflerin ne anlama geldiğini, ilk tebliğ alan toplum anladı ve alması gerekenleri ya da ikazı aldılar. Bizlerinde anlaması gereken bir uyarı olsaydı ya ayetlerde, diye düşünebilirsiniz. Kur’an'da öyle bir hitap şekli var ki, ilk Kur’an'ın tebliğ edildiği toplumdan günümüze kadar, bizlerin istifade edeceği üslupta yazılmıştır, örnekler ona göre verilmiştir. ONUN İÇİN KUR’AN EVRENSELDİR, HER TOPLUMA HİTAP EDER VE HER TOPLUM KENDİ ÇAĞININ İLMİ İLE KUR’AN'I ANLAR DİYORUZ. Bunları anlayabilmemiz içinde Allah, birçok ayetinde düşünmemizi, aklımızı kullanmamızı emretmiştir. Lütfen yüzlerce yıl önceki toplumun ilmi ve eğitimini, günümüzle karşılaştırınız ne demek istediğimi anlayacaksınız. Günümüz de bizlerin dilinde de anlatılan konuya dikkat çekmek için bazı kelimeler, işaretler vardır. Konuyu bu mantıkla düşününüz. Bu harflerle yaptığı aynı uyarıları Allah Kur’an'da, farklı şekillerde bizlere de yaptığını görüyoruz. Bizlerde ayetlerin başındaki bu harfler konusunu, bu mantıkla değerlendirmeliyiz diye düşünüyorum. Şunu unutmayalım, Allah anlayamadığımız hiçbir şeyden bizleri sorumlu tutmaz.
YÜZLERCE YILDIR, BU AYETLERİN BAŞINDA GEÇEN HARFLERİN ANLAMININ KESİN OLARAK BİLİNMEMESİ, HİÇBİR MÜSLÜMAN'I ETKİLEMEMİŞ, YA DA BİZ BUNA BENZER AYETLERİ, BU HARFLERİN ANLAMINI BİLEMEDİĞİMİZ İÇİN, TAM OLARAK AYETLERİ ANLAYAMADIK, KENDİMİZİ EKSİK BİLGİLENDİRİLMİŞ HİSSEDİYORUZ DEMEMİŞ VE DEMİYOR DA ZATEN.
Dilerim Kur’an'ın güneşi bizleri aydınlatsın ısıtsın ve gönül gözümüzü açsın. Yine dilerim, Kur’an'ın nuruyla tüm gerçekleri görebilelim. Allah farkında olmadan yaptığımız yanlışlardan dolayı bizleri bağışlasın ve gerçekleri Kur'an ile görmemizi sağlasın inşallah.
Saygılarımla
Haluk GÜMÜŞTABAK