Bu yazımda Kur’ an da geçen, MİRAS konusunu konuşmak ve sizleri bu konuda düşünmeye davet etmek istiyorum. Bildiğiniz gibi bu konu, çok farklı şekillerde anlatılır topluma, özellikle mzheplerin etkinse. Konuyu Kur’an dan detaylı bilmeyen toplumumuz, erkeğin kadından bir pay daha fazla alması gerektiği, Kur’an ın asıl emri olarak anlatılır.
Gerçekten de mirasın dağıtımında Kur’an birinci öncelikle, erkek kadından bir pay fazla almalı mıdır diyor, yoksa bu bahsedilen dağıtım şeklinin çok özel bir durumda, vasiyet bırakılmadığında, KADINI KORUYARAK, KADININ MİRASTAN MUTLAKA FAYDALANMASINI VE ÇOK DAHA AZ BİR PAY ALMASINI MI ÖZELLİKLE ENGELLİYOR. Gelin bu konuyu, Kur’an bütünlüğünde birlikte anlamaya çalışalım. Genelde bizler Kur’an dan, kendi nefsimize göre kelimeleri, cümleleri cımbızlayarak, kelimelere farklı anlamlar vererek ayetleri anlamaya çalışırız. Kur’an ı bir bütün olarak hiç düşünmeyiz. Bizler Kur’an a uymak yerine, Kur’an ı kendimize uydurmaya çalışırız. Nefsimiz her zaman bu konuda ağır basar. Allah Bakara suresinde, kendisine ölüm yaklaşmış olan birisinin mal varlıklarını, ne şekilde miras olarak dağıtmasını öneriyor ona bakalım önce.
Bakara 180: Birinize ölüm geldiği zaman, eğer mal bırakıyorsa, ana babaya, yakınlara, uygun bir tarzda VASİYET ETMESİ, Allah'a karşı gelmekten sakınanlara bir BORÇ OLARAK, SİZE FARZ KILINDI.
Demek ki mallarımızı, yakınlarımıza ölmeden önce VASİYET ederek bırakmamız, Allah ın öncelikli emri. Bizler için bu görev FARZ, yani öncelikle yapmamız gereken bir emir. Ne yazık ki bu gerçek, günümüzde göz ardı edilmektedir. Hatta vasiyet şahitler karşısında yapılması gerektiğini de söyleyerek, şahitleri de bağlayıcı ayetlerle sağlama alıyor. BUNUN NEDENİ HAK EDENİN, HAK ETTİĞİ KADAR MİRASTAN YARARLANMASIDIR.
Maide 106: Ey iman edenler! Birinize ölüm gelip çatınca, vasiyet esnasında içinizden iki adalet sahibi kişi aranızda şahitlik etsin……
Bakara 181: Kim işittikten sonra VASİYETİ değiştirirse, hiç kuşkusuz bunun günahı onu değiştirenler üzerinedir. Allah her şeyi işitir, her şeyi bilir.
Demek ki vasiyet, miras için ilk ve en önemli şartı yani Allah ın FARZ emri. Buradan da anlaşılıyor ki, mirasın dağıtımında kadına bir pay, erkeğe iki pay, miras dağıtımında özellikle istenen bir dağıtım şekli değil. Hatta Nisa suresi 7. ayetinde de bu konuya dikkat çekiyor ve bakın ne diyor.
Nisa 7: Ana-baba ve akrabanın geriye bıraktığından ERKEKLERE BİR PAY VARDIR. Ana-baba ve akrabanın geriye bıraktığından -ONUN AZINDAN DA ÇOĞUNDAN DA- farz kılınmış bir nasip olarak KADINLARA DA BİR PAY VARDIR.
Buradan da açıkça anlıyoruz ki, mirasın dağıtımında ilk öncelik vasiyette bulunmak. Erkek bir pay alacaksa, kadında azından ya da çoğundan bir pay alacağını söylüyor. Bunun anlamı açıktır. Vasiyette bırakılan a mutlaka uyulacağı anlatılıyor. Eğer vasiyette kadına fazla bırakılmışsa, itiraz edilmesin diyor. Çünkü mirasın dağıtımındaki asıl yöntem, vasiyetle mirasın dağıtımıdır, hak edenin hak ettiği kadarını almasıdır. ALLAH ADALETLİDİR, BİZLERİNDE ADALETLİ OLMAMIZI EMREDER. Yine Nisa suresi 12. ayetinde de vasiyet etmekten bahsedilir. Ahzab suresi 6. ayette de yakınlarımıza uygun bir vasiyet yapılması önerilmektedir.
Şimdide işin farklı bir boyutunu düşünelim. Diyelim ki vasiyet bırakmadık. Sorarım sizlere, hangimiz ne zaman ölüme yaklaştığımızı düşünürde, vasiyet bırakırız? Elbette büyük çoğunluğumuz, ölümü kendimize yakıştıramadığımız için, vasiyeti de düşünmeyiz, daha vakti var deriz. Sanki garanti almış gibi, ileriye dönüp büyük hesaplar, planlar yaparız.
İşte Allah da bunu bildiği için, bu konuyla ilgili ilk emrini vasiyet edin diye indirmiş ama daha sonra, vasiyet etmeden ölenlerinde büyük bir gerçek olduğunu bildiğinden, YİNE KADINI GÖZETEREK, kadının hiçbir pay almamasını engellemek adına, bu durumda erkeğin yarısını alabilmesini garanti altına alacak, TAVSİYEDE BULUNMUŞTUR. Hatırlayınız o devirde kadına miras verilmezdi. Ayeti hatırlayalım.
Nisa 11: Allah çocuklarınız hakkında, ERKEĞE İKİ DİŞİNİN HİSSESİ KADAR TAVSİYE eder.
Bazı Kur’an meallerinde, bu ayetle ilgili açıklama yapılır ve denir ki, daha önce mirasın dağıtılması vasiyetle olacağı hükmedilmiş olup, bu ayetle gereken açıklama yapılarak, mirasın erkeğe iki pay, kadına bir pay olarak dağıtılması detayı ile açıklanmıştır denmektedir. Bu sözleri söyleyenler, ne yazık ki konu ile ilgili diğer ayetlerin üstünü örtmekte, hükmünün kalktığını dahi söyleyebilmektedirler. İSLAM DİNİNDE ERKEĞİN NEFİSLERİNİN ETKİSİYLE, KENDİ ÇIKARLARI DOĞRULTUSUNDA, BASKICI TAVRINI BİRÇOK KONUDA NE YAZIK Kİ GÖRÜYORUZ. Böylece Allah ın bizlere konuyla ilgili önerileri, tavsiyeleri hiç anlaşılmamış, daha doğrusu anlaşılmak istenmemiş ve gerçeklerin üstü örtülmüştür. Halbuki Allah ayetinde, vasiyeti farz kıldığını açıkça bizlere bildirmişti. Sizce aynı kitapta Rabbimiz, farz bir emrinde, bizlere açıklık getirmeden değişiklik yapar mı?
Bu farz emir, kaldırılmış olsaydı, buda açıkça Kur’an da bildirilirdi. Zaten bu yanlış her konuda yapılarak, Kur’an ın yüzlerce ayeti nesih edilmiş, yani hükmü kalktığı söylenerek, Kur’an ın anlaşılmasını önlemişler, birçok hükmün üstünü bu yolla örtmüşlerdir.
Özellikle dikkatinizi çekmek isterim, VASİYET FARZ diğeri TAVSİYE. Yani yaşarken farz emri yerine getirmeden öldüyse bir insan, geri kalanlara böyle yapın, mirası böyle dağıtın diye tavsiye ediyor Allah. Arada çok büyük fark var. Farz olan önce gelir. Tavsiye etmesindeki sebep de, kadını korumak hiç bir pay verilmemesini engellemek, en azından bir pay almasını sağlamak adınadır. Allah geleceği bilir ve ayetlerini ona göre gönderir. Toplumun genelini ilgilendiren Kur’ an da hükmü kaldırılmış, asla hiçbir ayet yoktur. Kaldırılmış bir hüküm varsada, o konuda açıklama yapılmıştır nedenleri anlatılmıştır. Örneğin, Peygamberimize bir konuda soru sormak için evine giden bir Müslümanın, önce sadaka vermesi hükmünü getirmiş, daha sonrada sizlere zor geldi değil mi diyerek, bu hükmü kaldırmıştır. Ama nedenlerini açıklayarak.
Hükmü nesih edilen ayetler, Kur’an içinde değil, daha önce gönderilen kitaplar arasında olduğunun örnekleri de, Kur’an da izah edilmiştir. Hatta bir ayetinde, siz Kur’an ın bazı ayetlerine iman edip, bir kısmına inanmıyor musunuz diyerek, Kur’an ın tamamının geçerli ve hiçbir ayetinin hükmünün kalkmadığını, açıkça anlatır bizlere. Tekrar etmek istiyorum. Allah ın Nisa suresi 11. ayetinde yaptığı öneri, tavsiyedir. Asıl emredilen vasiyettir.
Lütfen cahiliye devrini düşünün. Kadının adı bile yok, miras ise kadına hiç verilmiyor. Kız çocuğu doğdu diye, toprağa diri diri gömen bir toplum var karşımızda. Gerçi çok fazla uzağa gittim galiba, eğer bugünkü kanunlarımız olmasaydı, kadınlarımız mirastan sizce hak alabilirler miydi? RİVAYET VE BATIL BİLGİLERLE YAŞANAN BİR İNANÇ, KADINA ADALETLİ MİRAS VERİR MİYDİ? Demek ki Kur’an, medeni kanunların özünü teşkil ediyormuş. Bugün bazı yörelerimizde, Müslüman oldukları, Kur’an ayetlerini açıkça gördükleri halde, kadına hala miras vermezler, yada vermek istemeyenler var, lütfen bu gerçeği unutmayalım.
Kadınlar böyle bir durumda erkeğin yarısı kadar alıyor ama, bu işin birde farklı bir yönü var. Kadınlar evlenirken alacağı MEHİRLE, bu açığı kapatıyor. Belki mirastan en az erkeğin yarısı kadarını alıyor, ama evlenirken erkekten istediği MEHİR ile de, erkeğin alacağı payı bile belki de geçiyor. Bizler ne yazık ki Kur’an ı, bir bütün olarak düşünerek okumuyoruz, değerlendirmiyoruz. Düşünmeyi bırakın, anlamını bile bilmeden okumamızı önerenlerin öğütleri ve tavsiyeleri ile İslam ı yaşadığımız içinde, Kur’an ı yanlış anlıyoruz, onun aydınlık yolundan istifade edemiyoruz.
Eğer Kur’an ı yanlış kaynaklardan anlamaya çalışırsak, bizleri Allah ile aldatmalarına da mani olamayız. Allah ile aldatılan, asla gerçeklerin farkına varamaz. Allah ın güneşi ile aydınlanmayan, beşerin karanlığında, BATILI HAK ZANNEDER, gerçekleri göremez. Böylece şeytanın oyuncağı olur ve batılı savunmaya devam eder.
Allah bizleri böyle bir zulümden, adaletsizlikten uzak tutsun inşallah. Toplum olarak Kur’an gerçeklerini fark edebilen, onun açtığı aydınlık yoldan yürüyen, Allah ın halis kullarından olmamız dileklerimle.
Saygılarımla
Haluk GÜMÜŞTABAK